Göz keselleri ylmy-kliniki merkezi bu ilata, şol sanda aýratyn sosial goraga mätäç çagalara we mümkinçilikleri çäklendirilen raýatlaryna, şeýle-de 1941-1945-nji ýyllarda Beýik Watançylyk urşuna gatnaşanlara we tylda bolanlara, olaryň yzynda galanlara hem-de Owganystanda gulluk edenlere göz kesellerini anyklamagyň we bejermegiň dürli usullaryny amala aşyrýan täze nesliň klinikasydyr.
Göz keselleri ylmy-kliniki merkezi 6 bölümden: çagalaryň göz kesellerini bejeriş (25 orun), gözüň umumy kesellerini bejeriş (20 orun), gaýragoýulmasyz kömek, lazer, kabul ediş we barlamhana bölümlerinden ybarat.
Kabul ediş bölüminiň düzüminde döwrebap enjamlar: foropter, awtorefraktometr, pnewmotonometr, yş çyrasy, sinoptofor, ambliokor, akkomodotrener bilen enjamlaşdyrylan çagalaryň görüşini saklaýan 2 otag işleýär. Türkmenistanda ilkinji gezek täze doglan bäbekleriň agyr patologiýalaryny, köplenç ýetik däl çagalaryň görüşiniň ýitmegine – retinopatiýa getirýän agyr patologiýalary irki döwürlerde anyklamaga, gündelik gözegçilik etmäge we bejergä baha bermäge niýetlenen iň täze retinal pediatrik ulgam “RetCam” enjamy goýlan. Şeýle-de Göz keselleri ylmy-kliniki merkezinde täze ultrases apparaty “AVISO” (Fransiýa), “HRT-3” (Germaniýa); “Spectralis OCT HRA” (Germaniýa) bilen enjamlaşdyrylan anyklaýyş otagy hem hereket edýär. Mundan başga-da, merkezde döwrebap enjamlaşdyrylan fiziobejeriş otagy hem bar. Umumy agyrysyzlandyrma bilen çagalarda operasiýalaryň ähli görnüşleriniň şowly geçmegi “DRAGGER” (Germaniýa) enjamynyň kömegi bilen üpjün edilýär. Bu täze enjamlaryň ählisi göz kesellerini anyklamagyň we bejermegiň ylmy taýdan esaslandyrylan usullaryny işlemäge we ornaşdyrmaga giň mümkinçilikleri berýär.
Merkeziň işinde Türkmenistanyň Bilim ministrliginiň goldamagynda oftalmologlar we Göz keselleri kafedrasynyň işgärleri bilen bilelikde öňüni alyş çäreleriniň toplumyny geçirmek bilen, çagalaryň görüşini goramagyň üstünlige eýe bolýan meselelerine uly üns berilýär. Bu öz gezeginde Aşgabat şäheriniň mekdebe çenli edaralarynda we orta mekdeplerinde işlenip düzülen öňüni alyş hem-de usuly maksatnamalary ornaşdyrmak maksady bilen, çagalar baglarynyň taýýarlyk toparlarynyň terbiýeçileri we mekdepleriň başlangyç synp mugallymlary bilen wagtly-wagtynda maslahatlary geçirip durmaga, şeýle-de okuw hem-de terbiýeçilik wagtyndan aýrylmasyz göz keselleriniň skriningini hem-de monitoringini amala aşyrmaga mümkinçilik berýär. Merkeziň işgärleriniň maksada okgunly işlemekleri refraksiýanyň anomaliýalarynyň we beýleki göz keselleriniň döremegine ýykgyn çagalaryň howp toparyny ir ýüze çykarmaklygyny, şeýle-de olary öz wagtynda bejermegi hem-de gaýra üzülmeleriniň öňüni almagyny üpjün edýär.
Ylmy-barlag işlerde lukmançylygyň ylmy taýdan esaslandyrylan täze tehnologiýalaryny ulanmak bilen ýokary derejeli şowakörlügiň, çaşylygyň, dogabitdi kataraktanyň we glaukomanyň, täze döremeleriň, alawlama we distrofik keselleriň hem-de çagalaryň görüş agzasynyň beýleki patologiýalarynyň öňüni almaklyga, anyklamaklyga we bejergisine aýratyn üns berilýär. Dogabitdi glaukomanyň we çaşylygyň hirurgik bejergisinde täze tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça ylmy işler alnyp barylýar. Russiýaly oftalmologlar bilen bilelikde ysmaz we burun tarapa gidýän çaşylygyň hirurgik bejergisiniň täze usullary işlenip düzüldi (Oýlap tapyşyň patentleri №2483699; №2584077).
Merkeziň ýokary derejeli hünärmenleri Göz keselleri kafedrasynyň mugallymlary bilen bilelikde daşary ýurtly kärdeşlerimiziň tejribelerini giňden ulanmak bilen, bejeriş-maslahat beriş, usuly we ylmy-barlag işlerini anyp barýarlar. Oftalmologiýa ylmyny we ýaşlaryň hünär tejribelerini ösdürmek maksady bilen halkara ylmy merkezler bilen hyzmatdaşlyk üçin ähli mümkinçiliklerden peýdalanylýar. 2019-njy ýylyň martynda Russiýa Federasiýasynyň Saglygy goraýyş ministrliginiň “Gelmgols adyndaky Moskwa göz keselleriniň ylmy-barlag instituty” federal döwlet býujet edarasy bilen Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Göz keselleri ylmy-kliniki merkeziniň arasyndaky gol çekilen ikitaraplaýyn Ylalaşygyň çäklerinde ýaş türkmen oftalmologlarynyň diplomdan soňky hünär taýýarlygyny kämilleşdirmek boýunça meýilnama we olaryň halkara ylmy-amaly maslahatlara hem-de forumlara gatnaşmaklygy üstünlikli amala aşyrylýar.
Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Stomatologiýa okuw-önümçilik merkezinde iň ýokary tehniki we hünär derejesinde ýöriteleşdirilen lukmançylyk kömegini bermek üçin ähli şertler we mümkinçilikler döredilen.
Bu ýerde stomatologiýa fakultetiniň talyplary üçin ýörite interaktiw multimediýa tagtalary bilen enjamlaşdyrylan iki sany beýan zallary, Ortopediýa we hirurgiýa stomatologiýasy kafedrasynyň, Terapewtiki stomatologiýa kafedrasynyň, Çaga stomatologiýasy we Stomatologiýa boýunça diplomdan soňky taýýarlyk kafedralarynyň okuw we bejeriş otaglary, innowasiýa tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan iki sany fantom otaglary göz öňünde tutulan.
Merkeziň düzümine bäş bölüm, ýagny çagalar, terapewtik, hirurgik, ortopedik stomatologiýa we funksional anyklaýyş bölümleri girýär. Merkeze näsaglaryň ilkinji ýüz tutmagy gigiýeniki otagdan başlanýar. Bu ýerde çagalara agyz boşlugynyň gigiýenasy üçin serişdeleri saýlap almagy we olardan dogry peýdalanmagy öwredilýar.
Merkezde fitobejergi otagy bolup, bu ýerde dermanlyk ösümliklerini ulanmak bilen “Irrigator” enjamyndan giňden peýdalanylýar. Rentgenologik otagda ýokary hilli rentgen suratlary almak üçin äň-ýüz töwereginiň üç ölçegli rentgen suratyny alýan enjamlaryň birnäçe görnüşleri bolup, olar ýokarky we aşaky äňleriň anyklaýyş suratyny almaga mümkinçilik berýärler.
Ortopedik stomatologiýa bölüminde CAD/CAM otagy ýerleşdirilen. CAD/CAM enjamynyň kömegi bilen keramiki, plastmas, metaldan aýrylmaýan gurnamalary taýýarlap bolýar. Bular koronkalar, dolduryjylar, winirler, hususy abatmentler, köpri görnüşli protezlerdir. Bu tehnologiýanyň ulanylyşynyň gerimi hemişe giňelýär. Operasion blokdan we hirurgik otagdan ybarat hirurgik stomatologiýa bölümi Germaniýanyň meşhur «SIRONA» kompaniýasynyň “Intego” stomatologik enjamy bilen enjamlaşdyrylan. Stomatologiýa okuw-önümçilik merkezi çaga, terapewtik, ortopedik we hirurgik stomatologiýa ugurlarynda stomatolog lukmanlary diplomdan öňki we diplomdan soňky taýýarlygy üçin okuw-bejeriş we ylmy işleri geçirmek boýunça binýat bolup hyzmat edýär. Merkeziň lukmanlary kafedranyň mugallymlary bilen birlikde mekdebe çenli ýaşdaky çagalaryň öňüni alyş barlaglaryny geçirmekde uly işler geçirýärler. Ýurt Baştutanymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly ylmy-ensiklopedik kitabynda beýan edilen dermanlyk ösümlikleri ulanmak bilen dişleriň kariýesini anyklamak, onuň öňüni almak, parodont kesellerini bejermek boýunça birnäçe işler alnyp barylýar. Merkezde şu günki gün lukmanlar öz näsaglaryna iň ýokary hünär we tehniki derejede ýöriteleşdirilen stomatologik hyzmatlaryň giň gerimini hödürläp bilýärler. Merkeziň işgärleri halkymyzyň saglygyny berkitmekde özleriniň saldamly goşantlaryny goşýarlar.
Türkmenistanyň Hormatly Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2015-nji ýylyň 12-nji iýulyndaky №14334 belgili “Lukmançylyk edaralaryny döretmek baradaky” Karary bilen 2015-nji ýylyň 1-nji awgustynda Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş okuw-ylmy merkezi döredildi.
Bu merkezde işler üç ugur: pediatriýa, perinatologiýa we hirurgiýa ugurlary boýunça alnyp barylýar. Merkez 275 orunlyk bolup, onda 15 sany bölüm hereket edýär. Merkezde ýurdumyzyň dürli künjeginden gelen enelere we çagalara ýokary derejeli kömek berilýär.
Ýurdumyzda perinatal kömegi sebitleşdirmek Maksatnamasyna laýyklykda, bu merkez IIIA derejeli diýlip bellenildi. Merkezde pes agramly doglan we dürli agyr ýagdaýlary bolan bäbeklere kömek berilýär. Bejeriş işleri merkezde alnyp barylýan ylmy işlere laýyklykda amala aşyrylýar. Bu bolsa näsag çagalara ýokary derejeli kömek bermekde, şeýle-de çaga keselçiligini hem-de ölümçiligini peseltmekde giňden ýardam berýär.
Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş okuw-ylmy merkeziniň esasy ylmy ugry “Pes agramda doglan bäbekleri alyp barmagyň we uýgunlaşma mehanizminiň hilini gowulandyrmak”.
Türkmenistanyň çuňňur hormatlanýan Prezidentiniň Karary bilen döredilen bu merkez ylmy we amaly taýdan ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda uly işleri alyp barýar.
Merkeziň çäginde ýerleşen kafedralarda uniwersitetiň we lukmançylyk orta mekdebiniň talyplary, intern lukmanlar, kliniki ordinatorlar, aspirantlar we dürli ugurly hünärmenler üçin nazary we amaly sapaklar geçirilýär.
Göwreli aýallara we täze doglan bäbeklere berilýän kömegi kämilleşdirmek üçin talyplar, intern lukmanlar we ýaş hünärmenler ýörite döwrebap simulýatorlar bilen enjamlaşdyrylan otagda (fantom otagy) amaly endikleri özleşdirilýär.
Işler merkezde Türkmenistanda kabul edilen, enäniň we çaganyň saglygyny goramaga gönükdirilen “Howpsuz enelik”, “Bäbekleriň ilkinji reanimasiýasy”, “Ene süýdi bilen emdirmekligi goramak we ony goldamak”, “Çagalaryň kesellerini bütewi usulda alyp barmak”, “Çaganyň irki ösüşi we ony mekdebe taýýarlamak” Milli maksatnamalara laýyklykda alnyp barylýar. “Çaganyň irki ösüşi we irki goşulyşma” usulyýet otagynda pes agramly doglan bäbekleriň ene-atalary bilen maslahat işleri we pes agramly çagalar bilen dikeldiş çäreleri geçirilýär.
Ýaş lukmanlaryň we talyplaryň gatnaşmagynda telemedisinanyň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, kafedralaryň professor-mugallymlar düzümi we merkeziň alyp baryjy hünärmenleri ýurdumyzyň ähli künjeklerinden agyr we çylşyrymly lukmançylyk ýagdaýlary boýunça näsaglara maslahat berýärler.
2025-nji ýylyň 15-nji ýanwarynda Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetinde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda” Türkmenistanyň Prezidenti Hormatly Serdar Berdimuhamedowyň “Magtymguly – dünýäniň akyldary” atly kitabynyň neşir edilmegi mynasybetli türkmen halkynyň şan-şöhratly taryhynda taýsyz döredijilik dünýäsi bilen uly şöhrata eýe bolan beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň dürdäne döredijiliginiň waspyny giňden beýan edýän bu gymmatly dürler hazynasy bolan kitabyň many-mazmunyny düşündirmek maksady bilen tanyşdyrylyş dabarasy geçirildi.
Tanyşdyrylyş dabarasynda çykyş edenler eziz Watanymyzyň beýik ösüşlere, täze belentliklere ýetmegi ugrunda beýik işleri amala aşyrýan Türkmenistanyň Prezidenti Hormatly Serdar Berdimuhamedowyň dünýäniň beýik akyldary, nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň belent mertebeli adynyň, nesillere miras goýan gymmatly şygryýet bossanynyň, beýik mertebesiniň has-da ýokary göterilmegi ugrunda alyp barýan mukaddes işleri, aýratyn zehin-yhlasy bilen dünýäniň akyldary Magtymguly Pyragynyň gymmatly döredijilik dünýäsi barada ýazan ajaýyp kitabyny peşgeş bermegi hem-de bu kitabyň akyl-paýhasa eýlenen gymmatly hazynadygy barada buýsançly sözleri aýtdylar. Magtymguly Pyragynyň joşgunly, belent ruhda ýaňlanýan şygryýetiniň häzirki döwürde dünýäniň halklary bilen dostluk-doganlyk gatnaşyklaryny ösdürmekde, parahatçylygy berkitmekde, halkara ynsanperwer hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda uly ähmiýetiniň bardygyny bellediler. Beýik akyldaryň goşgularynyň dünýäniň ähli künjeklerinde ýaşaýan adamlaryň kalplarynda öçmejek yz goýup, akyldar şahyryň nesillere goýup giden edebi mirasynyň özboluşly, gymmatly terbiýe mekdebidigi, döwre mynasyp, watansöýüji, zähmetsöýer, arassa ahlakly, edep-terbiýeli ýaşlary terbiýelemekde möhüm ähmiýete eýedigi baradaky gymmatly maglumatlar bilen çykyş etdiler.
2025-nji ýylyň 7-nji ýanwarynda Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri instituty tarapyndan geçirilen “Türkmen zenanlarynyň halkara hyzmatdaşlygynda we milli gymmatlyklarymyzyň dünýä dabaralanmagyndaky orny” atly dabaraly maslahatyna Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetimiziň “Dermanlyk ösümliklerimiz – saglygymyz, mirasymyz” atly ÝUNESKO Klubynyñ işjeň agzalary onlaýn görnüşde gatnaşdylar.
2025-nji ýylyň 2-nji ýanwarynda Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň «Lukmançylyk ylmy we innowasiýalar» atly ylmy elektron žurnaly döredilip, ilkinji sany uniwersitetiň “tdlu.edu.tm” resmi internet sahypasynda ýerleşdirildi. Žurnal türkmen, iňlis we rus dillerinde ýylda iki gezek elektron görnüşinde internet ulgamy arkaly okyjylar köpçüligine ýetiriler.
Elektron žurnalda ýurdumyzyň, daşary ýurt döwletleriniň professor-mugallymlarynyň, alymlarynyň, halkara guramalarynyň hünärmenleriniň lukmançylyk ylymlarynyň we bilimleriniň, şol sanda bejeriş-öňüni alyş, bejeriş-sagaldyş, saglygy goraýyş-durmuş, sanitariýa-gigiýena, melhemçilik işleriniň nazary we amaly meselelerine, Gahryman Milli Liderimiziň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň nusgalyk işleri bilen milli saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek we kämilleşdirmek, ilatyň saglygyny berkitmek we keselleriň öňüni almak, sagdyn ýaşaýyş gurşawy döretmek boýunça döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli amala aşyrylyşyna bagyşlanan ylmy makalalary çap etmek göz öňünde tutulýar.
«Lukmançylyk ylmy we innowasiýalar» atly elektron žurnalda Gahryman Milli Liderimiziň hem-de Belent Mertebeli Gahryman Prezidentimiziň ylmy-lukmançylyk diplomatiýa boýunça kesgitläp beren wezipeleri, milli saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmekde, hususan-da, keselleriň öňüni almakda we olary ýok etmekde halkara bileleşigi tarapyndan ykrar edilen möhüm sepgitlere we gazanylan üstünliklere aýratyn orun berler. Lukmançylyk uniwersitetiniň täze elektron žurnaly arkaly ählumumy telekommunikasiýa tory arkaly halkara hyzmatdaşlygy has-da işjeňleşdiriler, professor-mugallymlar, talyplar, lukmanlar, alymlar we hünärmenler üçin tejribe alyşmaga giň mümkinçilikler dörediler.
“Bharat Ko Janiye” bäsleşigi Hindistan hökümetiniň Daşary işler ministrliginiň başlangyjy bilen geçirilýär we halklaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary berkitmäge we Hindistanyň taryhyna we däp-dessurlaryna gyzyklanmany berkitmäge gönükdirilendir. Bäsleşik, gatnaşyjylary Hindistanyň baý milli mirasyny, sungatyny, medeniýetini, milli tagamlaryny, sebit dürlüligini, ösüş taryhyny we Hindistanyň dünýä taryhyna goşan goşandyny öwrenmäge höweslendirmek üçin döredildi.
Bäsleşik bir tapgyrda geçirilip, 2024-nji ýylyň 11-nji noýabrynda başlar. Bäsleşige gatnaşmak isleýänler bäsleşigiň resmi web sahypasynda e-poçta salgysyny ulanyp hasaba alynmalydyrlar. Bäsleşik iňlis dilinde geçirilýär we 30 soragdan ybarat. Bäsleşikde web sahypanyň rus diline awtomatiki terjimesini ulanmaga rugsat berilýär. Gatnaşanlaryň ählisine bäsleşige gatnaşanlygy barada elektron şahadatnamalary berler.
Dünýäniň dürli künjeginden 30 ýeňiji, ähli tölegleri Hindistanyň Daşary işler ministrliginiň tölemekligi şerti bilen, mugt görnüşinde Hindistan Respublikasyna iki hepdelik syýahat etmeklige mümkinçilik gazanarlar.
Bäsleşigiň web sahypasy: www.bkjquiz.com
Geçirilýän sene: 2024-nji ýylyň 11-nji noýabry – 10-njy dekabry
Ýaş çäklendirmeleri: 14-50 ýaş.
Baş baýrak: Hindistana iki hepdelik syýahat.
2024-nji ýylyň 24-nji oktýabrynda sanly bilim portalynyň üsti bilen farmasiýanyň guralyşy we ykdysadyýeti dersinden bäsleşik geçirildi. Bäsleşige farmasewtiki fakultetiniň 4-nji ýyl talyplary gatnaşdylar.
I orun – Mämmedowa Gülçemen, Hajyýew Toýdurdy, Otuzow Didar
II orun – Ataýew Bilal, Ilmyradowa Eneş, Gurbanow Eziz
III orun- Şaripowa Ýulduz, Mämmetdurdyýewa Oguljan
